Polujesz na kozaki? Nie chodź na oślep. Wypatruj tych drzew, a nie wrócisz z pustym koszem.

Kolejna wyprawa do lasu i znowu to samo uczucie? Przeszedłeś kilometry, zajrzałeś pod setki sosen i dębów, a w koszyku wciąż tylko kilka mizernych podgrzybków i nadzieja, która gaśnie z każdym krokiem. Znamy to. Frustracja grzybiarza wracającego z pustym koszem jest autentyczna.

Grzybiarze Polska – Dołącz do grupy na Facebook’u.

A co, jeśli powiem Ci, że skuteczne szukanie kozaków, zwanych też koźlarzami, wcale nie polega na wielogodzinnym, chaotycznym błądzeniu po lesie? Istnieje prosta zasada, której trzymają się doświadczeni grzybiarze. To wiedza, która zamienia spacer w prawdziwe polowanie i pozwala niemal za każdym razem zapełnić koszyk. Zapomnij o chodzeniu na oślep – klucz rośnie na widoku.

Koźlarz czerwony – Leccinum aurantiacum – opis i występowanie

Koźlarz babka – Leccinum scabrum – opis i występowanie

Tajemnica przyjaźni, czyli dlaczego kozak nie urośnie byle gdzie

W świecie grzybów nic nie jest przypadkowe. Koźlarze to grzyby mikoryzowe, co w prostych słowach oznacza, że żyją w nierozerwalnej przyjaźni z konkretnymi gatunkami drzew. Grzybnia oplata korzenie swojego drzewa-partnera, wymieniając się z nim substancjami odżywczymi. To układ korzystny dla obu stron, którego efektem ubocznym, tak przez nas pożądanym, są właśnie rosnące nad ziemią owocniki – czyli nasze grzyby.

Dlatego właśnie kozak nie urośnie pod sosną, a borowik pod olchą. Każdy grzyb ma swojego ulubionego towarzysza. Jeśli chcesz znaleźć koźlarze, musisz najpierw znaleźć ich drzewo.

Jeden cel: brzoza. Twoja mapa do grzybowego eldorado

Zapamiętaj tę nazwę, bo to ona jest Twoim celem numer jeden: brzoza.

To właśnie z brzozami związana jest absolutna większość najpopularniejszych i najsmaczniejszych koźlarzy, które zbieramy w Polsce. Nie potrzebujesz skomplikowanych map i atlasów. Wystarczy, że nauczysz się rozpoznawać charakterystyczną, białą korę tych drzew. Tam, gdzie rosną brzozy, jest ogromna szansa na znalezienie dwóch fantastycznych gatunków:

• Koźlarz babka (Leccinum scabrum): To król brzozowych zagajników. Rozpoznasz go po brązowym lub szarobrązowym, gładkim kapeluszu i trzonie pokrytym szarymi lub czarnymi, drobnymi łuseczkami. Jest absolutnie najczęściej spotykanym kozakiem i rośnie niemal wyłącznie pod brzozami.
• Koźlarz pomarańczowożółty (Leccinum versipelle): Prawdziwy klejnot. Jego intensywnie pomarańczowy kapelusz widać już z daleka. Podobnie jak babka, ma na trzonie ciemne “kosmki”, ale jego wygląd jest znacznie bardziej wyrazisty. On również jest wiernym partnerem brzóz.

Jak polować skutecznie? Praktyczne wskazówki

Skoro znasz już sekret, czas na praktykę. Gdzie szukać tych brzozowych stanowisk?

Nie zawsze musisz wchodzić w głąb starego, gęstego lasu. Często najlepsze miejsca to te na widoku:

• Młode lasy i zagajniki brzozowe: Miejsca, gdzie dominują młode, kilku- lub kilkunastoletnie brzozy, to prawdziwa stołówka dla koźlarzy.
• Skraje lasów mieszanych: Szukaj miejsc, gdzie las iglasty lub liściasty styka się z pasem brzóz. To właśnie na tej granicy grzyby często rosną najobficiej.
• Leśne polany i pobocza dróg: Nie omijaj polan porośniętych pojedynczymi brzozami. Słońce, które tam dociera, w połączeniu z wilgocią po deszczu, stwarza im idealne warunki.

Pamiętaj, że najlepszy czas na zbiory to zazwyczaj dwa do trzech dni po solidnym deszczu, kiedy ziemia jest wciąż wilgotna, a słońce zdążyło ją już nieco ogrzać.

Od teraz Twoje grzybobranie może wyglądać zupełnie inaczej. Zamiast błądzić bez celu, zacznij od znalezienia brzozy. Rozejrzyj się uważnie wokół niej, podnieś liście, zajrzyj w trawę. Gwarantuję, że ten jeden prosty trik odmieni Twoje postrzeganie lasu i sprawi, że znacznie częściej będziesz wracać do domu z uśmiechem i… pełnym koszem. Powodzenia!

Najczęściej zadawane pytania

1. Pod jakimi dokładnie drzewami rosną koźlarze? Zdecydowana większość najpopularniejszych koźlarzy, takich jak koźlarz babka czy koźlarz pomarańczowożółty, rośnie niemal wyłącznie pod brzozami. To ich naturalny i najważniejszy partner w mikoryzie.

2. Kiedy najlepiej iść na koźlarze po deszczu? Najlepszy moment to zazwyczaj 2-4 dni po obfitych opadach deszczu. Grzybnia potrzebuje trochę czasu, aby wchłonąć wodę i wytworzyć owocniki, a wyższa temperatura i słońce przyspieszają ten proces.

3. Czy koźlarze rosną tylko w lasach brzozowych? Chociaż lasy i zagajniki brzozowe to najlepsze miejsca, warto ich szukać wszędzie tam, gdzie rosną brzozy. Mogą to być również skraje lasów mieszanych, polany, a nawet parki czy pobocza leśnych dróg z udziałem brzóz.

4. Jak odróżnić koźlarza babkę od innych grzybów? Koźlarz babka ma charakterystyczny brązowy lub szarobrązowy kapelusz i białawy trzon pokryty gęstymi, ciemnymi łuseczkami lub “kosmkami”. Pod kapeluszem ma rurki (wyglądające jak gąbka), a nie blaszki.

5. Czy wszystkie grzyby pod brzozą to jadalne koźlarze? Nie. Pod brzozami mogą rosnąć również inne grzyby, w tym trujący muchomor brzozowy. Zawsze zbieraj tylko te okazy, co do których masz 100% pewności. Koźlarze mają pod kapeluszem rurki, a muchomory – blaszki.

6. W jakich miesiącach jest największy wysyp koźlarzy? Sezon na koźlarze trwa zazwyczaj od lipca do późnej jesieni (października, a czasem nawet listopada). Największych wysypów można spodziewać się pod koniec lata i na początku jesieni, czyli od sierpnia do października.

7. Czy koźlarze trzeba obierać ze skórki na kapeluszu? Nie jest to konieczne, zwłaszcza w przypadku młodych i jędrnych owocników. Skórka jest jadalna. Warto jednak dokładnie oczyścić grzyby z piasku i ściółki oraz usunąć ewentualne robaczywe fragmenty.

Zajrzyj do naszego atlasu grzybów jadalnych i trujących.

Zobacz również:

Kolczakówka piekąca (Hydnellum peckii) – rzadki i widowiskowy grzyb pod ochroną. Jak rozpoznać i gdzie szukać?

Jak zasiać leśne grzyby w ogrodzie? Opis krok po kroku

ZANIM PÓJEDZIESZ DO LASU! Niezbędnik grzybiarza – jadalne i trujące sobowtóry