Maślak żółty (Suillus grevillei), znany również jako maślak modrzewiowy, to charakterystyczny grzyb z rodziny maślakowatych, który wyróżnia się intensywnie złocistym kolorem kapelusza oraz śliską, błyszczącą powierzchnią. W polskich lasach należy do częściej spotykanych gatunków, szczególnie w terenach górskich, gdzie towarzyszy modrzewiom – wyłącznie z nimi tworzy mikoryzę. Ze względu na swój wygląd bywa nazywany także grzybem strojnym, grzybem okazałym czy żółtakiem.
Wygląd i cechy rozpoznawcze
Kapelusz maślaka żółtego w młodych owocnikach jest stożkowaty, później staje się bardziej spłaszczony i poduchowaty, osiągając nawet 15 cm średnicy. Skórka jest bardzo śliska, pokryta grubą warstwą śluzu, zwłaszcza w deszczowe dni, co czyni go łatwo rozpoznawalnym wśród innych maślaków. Kolor kapelusza przechodzi od złotożółtego do złotopomarańczowego, a brzegi zazwyczaj są jaśniejsze.
Rurki mają długość do 10 mm i zmieniają barwę z żółtej na oliwkowobrązową wraz z wiekiem. Po uciśnięciu pory przybierają odcienie różowobrązowe. Trzon jest smukły, sięgający nawet 14 cm wysokości, początkowo z widocznym pierścieniem w górnej części. Powyżej pierścienia widoczna jest cytrynowożółta strefa, natomiast poniżej – pomarańczowobrązowa. Miąższ żółty, soczysty i miękki w kapeluszu, twardszy i włóknisty w trzonie. Po przekrojeniu barwi się na brudnoróżowo.
Występowanie i siedlisko
Maślak żółty jest szeroko rozpowszechniony w Europie, Ameryce Północnej, Afryce Północnej i Australii. W Polsce występuje dość pospolicie, szczególnie w terenach górskich oraz w lasach, gdzie rosną modrzewie. Jest to grzyb ściśle związany z tym gatunkiem drzewa – można go spotkać wyłącznie pod modrzewiami, co stanowi najłatwiejszy sposób jego lokalizacji.
Wartość kulinarna
Jest to grzyb jadalny, ceniony za mięsisty miąższ i delikatny smak. Nadaje się do smażenia, duszenia oraz marynowania. Ze względu na śliską i trudną do oddzielenia skórkę z kapelusza wielu grzybiarzy zaleca jej zdejmowanie, zwłaszcza w starszych okazach, aby uniknąć problemów trawiennych. U młodych owocników usunięcie skórki jest jednak praktycznie niemożliwe.
Gatunki podobne
Najbardziej przypomina maślaka alpejskiego (Suillus bresadolae var. flavogriseus), spotykanego wyłącznie w wysokich górach, również w towarzystwie modrzewi. Podobne są również maślak błotny (Suillus flavidus) i maślak ziarnisty (Suillus granulatus), jednak ten ostatni nie posiada pierścienia na trzonie, co ułatwia ich rozróżnienie.
Tabela: Maślak żółty – cechy rozpoznawcze
| Cecha | Opis |
|---|---|
| Kapelusz | Złocistożółty, śliski, do 15 cm średnicy, w deszczu błyszczący |
| Trzon | Wysokość do 14 cm, z pierścieniem; nad nim cytrynowożółty, poniżej pomarańczowobrązowy |
| Miąższ | Żółty, miękki w kapeluszu, twardy w trzonie, różowieje po przekrojeniu |
| Rurki | Początkowo żółte, później oliwkowobrązowe; po ucisku różowobrązowe |
| Występowanie | Europa, Ameryka Północna, Afryka Północna, Australia; w Polsce głównie w górach |
| Siedlisko | Tylko pod modrzewiami (tworzy mikoryzę) |
| Jadalność | Jadalny, smaczny, zaleca się zdejmowanie skórki ze starszych okazów |
Najczęściej zadawane pytania (FAQ)
1. Czy maślak żółty jest jadalny?
Tak, maślak żółty to grzyb jadalny, o delikatnym smaku i mięsistym miąższu.
2. Gdzie rośnie maślak żółty?
Występuje wyłącznie pod modrzewiami, z którymi tworzy mikoryzę.
3. Jak odróżnić maślaka żółtego od podobnych gatunków?
Najłatwiej rozpoznać go po obecności pierścienia na trzonie oraz złocistożółtym, bardzo śliskim kapeluszu.
4. Czy trzeba obierać maślaka żółtego ze skórki?
Wskazane jest usuwanie śliskiej skórki, szczególnie u starszych owocników, ponieważ bywa ciężkostrawna.
5. Kiedy pojawiają się owocniki maślaka żółtego?
Sezon trwa od lata do późnej jesieni, zwykle od czerwca do października.
6. Czy maślak żółty występuje tylko w Polsce?
Nie – można go spotkać również w innych częściach Europy, Ameryce Północnej, Afryce Północnej oraz w Australii.
7. Jak wygląda trzon maślaka żółtego?
Jest smukły, żółty powyżej pierścienia, poniżej pomarańczowobrązowy, z wiekiem pierścień zanika.
8. Czy maślak żółty ma intensywny zapach?
Nie – jego zapach jest słaby, niewyraźny.
9. Jakie są regionalne nazwy maślaka żółtego?
Bywa nazywany m.in. grzybem strojnym, żółtakiem, borowikiem żółtym czy czerwonką.
10. Jakie gatunki grzybów można pomylić z maślakiem żółtym?
Najczęściej z maślakiem alpejskim, błotnym i ziarnistym.
Poznaj także inne Popularne jadalne grzyby występujące w Polsce
Dołącz do grupy GDZIE NA GRZYBY POLSKA.
