Strzępiak ceglasty (Inocybe erubescens) – opis i występowanie

Strzępiak ceglasty, znany z niepozornego wyglądu i ogromnego niebezpieczeństwa, jakie niesie, to jeden z najgroźniejszych trujących grzybów występujących w polskich lasach. Ze względu na słodkawy zapach i kolor przypominający jadalne gatunki, bywa niestety zbierany przez niedoświadczonych grzybiarzy. Zawiera duże ilości muskaryny – śmiertelnej trucizny.

Jak wygląda strzępiak ceglasty? Kluczowe cechy

Owocnik strzępiaka ceglastego posiada kapelusz dzwonkowaty, który z czasem spłaszcza się i przyjmuje kształt z centralnym garbkiem. Brzegi kapelusza są promieniście popękane i odgięte, a powierzchnia sucha, włóknista. Kolor może być różny – od białawego i żółtawego aż po ceglastobrązowy. To właśnie zróżnicowanie barw sprawia, że bywa mylony z jadalnymi grzybami.

Blaszki są początkowo białawe, później brązowieją, a po uszkodzeniu wyraźnie czerwienieją – podobnie jak miąższ. Trzon pełny, cylindryczny, często wygięty, suchy, włóknisty i zgrubiały u nasady. Barwa trzonu również zmienia się z wiekiem – od białej po ceglastą.

Zapach grzyba może być mylący – słodkawy, owocowy, wręcz przyjemny. Smak łagodny. To wszystko tylko pozory, ponieważ spożycie może zakończyć się tragicznie.

Gdzie rośnie strzępiak ceglasty?

Grzyb ten pojawia się od czerwca do września – rzadko później – głównie w lasach liściastych, zaroślach i starych parkach. Preferuje stanowiska pod dębami, bukami, grabami i lipami. Spotkać go można także w prześwietlonych lasach z domieszką krzewów.

Grzybiarze Polska – Dołącz do grupy na Facebook’u.

Zazwyczaj rośnie pojedynczo lub w małych grupach, często w miejscach bogatych w próchnicę i azot. Ze względu na swoją preferencję dla światła, chętnie wyrasta przy ścieżkach, polanach i granicach lasu.

Dlaczego strzępiak ceglasty jest tak niebezpieczny?

Grzyb zawiera bardzo wysokie stężenie muskaryny – toksyny działającej na układ nerwowy i przywspółczulny. Objawy zatrucia pojawiają się szybko: nadmierne ślinienie, potliwość, wymioty, biegunka, trudności w oddychaniu, spadek ciśnienia, a w ciężkich przypadkach śmierć wskutek zatrzymania oddechu.

Już niewielka ilość może być niebezpieczna. Spożycie niekiedy bywa tragiczne w skutkach, zwłaszcza jeśli nie zostanie szybko podjęte leczenie (np. podanie atropiny w warunkach szpitalnych).

Tabela: Cechy charakterystyczne i dane o występowaniu

Cecha	Opis
Okres występowania	czerwiec – wrzesień
Preferowane siedlisko	lasy liściaste, parki, zarośla
Drzewa towarzyszące	dęby, buki, lipy, graby
Kapelusz	dzwonkowaty, potem płaski, promieniście popękany, białawy do ceglastobrązowego
Blaszki	białawe, później brązowe, po uszkodzeniu czerwienieją
Trzon	pełny, cylindryczny, suchy, włóknisty, biały do ceglastobrązowego
Zapach	słodkawy, owocowy
Jadalność	śmiertelnie trujący
Substancje toksyczne	muskaryna
Podobieństwo do	płachetka zwyczajna, gęśnica wiosenna

Najczęściej zadawane pytania

1. Czy strzępiak ceglasty jest trujący?
Tak, to jeden z najbardziej trujących grzybów w Polsce – zawiera muskarynę w śmiertelnych dawkach.

2. Jakie są objawy zatrucia strzępiakiem ceglastego?
Objawy obejmują ślinotok, potliwość, bóle brzucha, wymioty, biegunkę, spadek ciśnienia i problemy z oddychaniem.

3. Jak odróżnić strzępiaka ceglastego od płachetki zwyczajnej?
Strzępiak czerwienieje po uszkodzeniu, ma bardziej popękany kapelusz i słodkawy zapach, a płachetka ma pierścień i łagodniejszy wygląd.

4. Czy strzępiak ma przyjemny zapach?
Tak, zapach może być słodkawy i owocowy, co jest zdradliwe, bo sugeruje jadalność.

5. W jakich miejscach najczęściej występuje ten grzyb?
Najczęściej w lasach liściastych, parkach i zaroślach – w sąsiedztwie dębów, buków, grabów.

6. Czy zatrucie strzępiakiem wymaga hospitalizacji?
Tak – konieczne jest szybkie leczenie, często podanie atropiny oraz nadzór medyczny.

7. Czy strzępiak ceglasty rośnie w całej Polsce?
Tak, choć nie jest bardzo pospolity, spotykany jest na całym obszarze kraju.

8. Czy czerwienienie miąższu to cecha rozpoznawcza?
Tak – miąższ i blaszki czerwienieją po uszkodzeniu, co może pomóc w identyfikacji.

9. Czy ten grzyb ma pierścień na trzonie?
Nie, brak pierścienia to cecha odróżniająca go od płachetki.

10. Czy strzępiak ceglasty ma zastosowanie w lecznictwie?
Nie – to silnie trujący grzyb bez zastosowania leczniczego. Spożycie go może zakończyć się śmiercią.