Lukrecja, znana również jako „słodki korzeń”, to jedna z najstarszych roślin leczniczych świata. Wykorzystywana od ponad dwóch tysięcy lat w medycynie chińskiej, ajurwedyjskiej i europejskiej, do dziś pozostaje ważnym surowcem w fitoterapii. Jej wyjątkowy smak zawdzięczamy glicyryzynie – naturalnemu związkowi, który jest nawet 50 razy słodszy od cukru, a przy tym ma właściwości przeciwzapalne i osłaniające.
Właściwości lukrecji
Korzeń lukrecji zawiera glicyryzynę, flawonoidy, saponiny triterpenowe, polisacharydy i związki śluzowe. Dzięki nim działa przeciwzapalnie, przeciwwirusowo, rozkurczowo i regenerująco. Wspomaga błony śluzowe przewodu pokarmowego, łagodzi zgagę, refluks i nadkwasotę, a także ułatwia odkrztuszanie przy infekcjach dróg oddechowych.
Lukrecja ma również delikatne działanie adaptogenne – wzmacnia odporność i pomaga organizmowi przystosować się do stresu. Wspiera pracę nadnerczy, dlatego bywa polecana przy przewlekłym zmęczeniu i spadku energii.
Zastosowanie w ziołolecznictwie
W medycynie naturalnej lukrecję stosuje się zarówno wewnętrznie, jak i zewnętrznie:
Wewnętrznie:
- przy nadkwasocie i wrzodach żołądka (działa osłaniająco i łagodzi stany zapalne błon śluzowych),
- przy kaszlu, zapaleniu gardła i chrypce (rozrzedza wydzielinę i ułatwia odkrztuszanie),
- w stanach wyczerpania i osłabienia (wzmacnia, poprawia koncentrację),
- jako składnik mieszanek oczyszczających organizm i wspierających wątrobę.
Zewnętrznie:
Napar lub ekstrakt z lukrecji stosuje się do przemywania skóry przy trądziku, egzemach i podrażnieniach. Działa łagodząco, antybakteryjnie i wspomaga regenerację naskórka.
W kosmetyce lukrecja jest cenionym składnikiem kremów rozjaśniających przebarwienia i łagodzących stany zapalne skóry.
Jak przygotować napar, odwar i nalewkę z lukrecji
Napar:
1 łyżkę suszonego korzenia zalej szklanką gorącej wody, przykryj i odstaw na 15–20 minut. Pij 2–3 razy dziennie przy kaszlu, bólu gardła lub nadkwasocie.
Odwar:
Gotuj 1 łyżkę korzenia w 250 ml wody przez 10 minut. Stosuj po łyżce kilka razy dziennie jako środek łagodzący podrażnienia żołądka lub dróg oddechowych.
Nalewka:
50 g świeżego, rozdrobnionego korzenia zalej 250 ml alkoholu 40%. Odstaw na 14 dni, codziennie potrząsając. Po odcedzeniu zażywaj 15–20 kropli w kieliszku wody – działa tonizująco i wzmacniająco.
Przeciwwskazania i środki ostrożności
Lukrecji nie powinny stosować osoby z nadciśnieniem, chorobami nerek oraz kobiety w ciąży. Nadmierne spożycie może powodować zatrzymanie wody w organizmie i obrzęki.
Nie należy łączyć lukrecji z lekami moczopędnymi ani preparatami zawierającymi digoksynę. Kuracje trwające dłużej niż 4 tygodnie powinny być prowadzone pod kontrolą specjalisty.
Ciekawostki o lukrecji
- W starożytnym Egipcie napar z lukrecji pito jako napój orzeźwiający w czasie upałów.
- W Chinach określa się ją mianem „działającej w harmonii” – była dodatkiem do wielu mieszanek ziołowych, wzmacniając ich działanie.
- Współcześnie ekstrakty z lukrecji stosuje się w pastach do zębów, kosmetykach wybielających i preparatach łagodzących alergie skórne.
- W medycynie ajurwedyjskiej lukrecja uznawana jest za środek tonizujący ciało i umysł, szczególnie zalecany dla osób przepracowanych i zestresowanych.
Tabela: Lukrecja – właściwości i zastosowanie
| Aspekt | Opis |
|---|---|
| Łacińska nazwa | Glycyrrhiza spp. (m.in. G. glabra, G. uralensis) |
| Rodzina | Bobowate (Fabaceae) |
| Składniki aktywne | Glicyryzyna, flawonoidy, saponiny, polisacharydy, olejki eteryczne |
| Działanie | Przeciwzapalne, osłaniające, przeciwkaszlowe, adaptogenne, regenerujące |
| Zastosowanie | Kaszl, refluks, wrzody żołądka, zmęczenie, podrażnienia skóry |
| Formy | Napar, odwar, nalewka, syrop, ekstrakt kosmetyczny |
| Przeciwwskazania | Nadciśnienie, choroby nerek, ciąża, długotrwałe stosowanie bez nadzoru |
Uprawa lukrecji – ABC ogrodnika
Lukrecja najlepiej rośnie w miejscach ciepłych, słonecznych i osłoniętych od wiatru. Wymaga gleby przepuszczalnej, piaszczysto-gliniastej, z odczynem zbliżonym do obojętnego (pH 6,5–7,5).
Wysiewa się ją wiosną (kwiecień–maj) z nasion namoczonych przez 12 godzin w ciepłej wodzie. W cieplejszych rejonach Polski można próbować uprawy gruntowej, natomiast w chłodniejszych zaleca się uprawę w donicach lub w szklarni.
Podczas wzrostu lukrecję podlewaj umiarkowanie, a raz w miesiącu zasilaj naturalnym nawozem organicznym – np. biohumusem. Korzenie wykopuje się po 2–3 latach, gdy są już dobrze rozwinięte.
Roślina nie jest w pełni mrozoodporna, dlatego przed zimą wymaga okrycia słomą, korą lub agrowłókniną.
FAQ – najczęściej zadawane pytania o lukrecję
1. Na co pomaga lukrecja?
Pomaga przy kaszlu, nadkwasocie, wrzodach żołądka i refluksie, a także wzmacnia organizm i działa regenerująco.
2. Czy lukrecja jest bezpieczna?
Tak, jeśli stosowana z umiarem. Długotrwałe przyjmowanie może jednak podnieść ciśnienie i zatrzymać wodę w organizmie.
3. Jak smakuje korzeń lukrecji?
Ma intensywnie słodki smak z lekką nutą anyżu – to dzięki glicyryzynie.
4. Czy lukrecja działa jak naturalny antybiotyk?
Ma właściwości przeciwbakteryjne i przeciwwirusowe, wspomagając odporność w infekcjach.
5. Jak przygotować napar z lukrecji?
Łyżkę suszonego korzenia zalej wrzątkiem i odstaw na 15 minut. Pij przy kaszlu lub dolegliwościach żołądkowych.
6. Czy można stosować lukrecję u dzieci?
Tylko w małych dawkach i po konsultacji z lekarzem – najlepiej w formie syropu.
7. Czy lukrecja pomaga na zgagę?
Tak, działa osłaniająco i łagodzi nadkwasotę.
8. Czy lukrecja wspiera odporność?
Tak, wzmacnia organizm i pomaga w regeneracji po chorobach.
9. Czy można ją uprawiać w Polsce?
Tak, w cieplejszych rejonach lub w donicach – wymaga słońca i lekkiej gleby.
10. Jak długo można pić napar z lukrecji?
Nie dłużej niż 4 tygodnie bez przerwy. Dłuższe stosowanie wymaga konsultacji z fitoterapeutą.
Zajrzyj do naszego obszernego działu o ziołolecznictwie.
Rzepik pospolity (Agrimonia spp.) – zapomniane zioło o niezwykłej mocy
Morszczyn pęcherzykowaty (Fucus vesiculosus) – naturalne źródło jodu i sprzymierzeniec tarczycy
Dołącz do nas na Facebooku.
