Lisówka pomarańczowa (Hygrophoropsis aurantiaca) – opis i występowanie

Lisówka pomarańczowa (Hygrophoropsis aurantiaca), nazywana potocznie fałszywą kurką, jadowitą kurką lub pieprznikiem pomarańczowym, to grzyb często spotykany jesienią w polskich lasach. Jego silne podobieństwo do cenionego pieprznika jadalnego (kurki) sprawia, że bywa mylnie zbierany przez niedoświadczonych grzybiarzy. Choć nie jest grzybem silnie trującym, to jednak nie nadaje się do spożycia – może wywoływać zaburzenia trawienne i nieprzyjemne dolegliwości żołądkowe.

Nie wiesz jaki to grzyb? Dodaj zdjęcie na naszą grupę wsparcia GRZYBIARZE POLSKA.

Wygląd i cechy charakterystyczne

Kapelusz lisówki pomarańczowej ma początkowo wypukły kształt, który z wiekiem przekształca się w formę lejkowatą. Jego brzegi są podwinięte, a powierzchnia matowa, elastyczna, w odcieniach pomarańczowych, brązowawych lub rudych. W odróżnieniu od prawdziwej kurki, kapelusz lisówki nie ma owocowego zapachu i jest bardziej wodnisty w dotyku.

Charakterystyczne są również intensywnie pomarańczowe, cienkie i gęsto ułożone blaszki, które zbiegają na trzon – to właśnie ta cecha często wprowadza grzybiarzy w błąd. Trzon jest smukły, gładki, zwężony ku dołowi, a rozszerzający się ku kapeluszowi, co dodatkowo potęguje podobieństwo do jadalnej kurki.

Występowanie i siedlisko

Lisówki pojawiają się od września do listopada, szczególnie licznie w borach iglastych (pod sosnami, świerkami), ale także w lasach mieszanych. Często tworzą duże skupiska na opadłych igłach, w mchach i przy próchniejących pniach. W przeciwieństwie do pieprznika jadalnego nie tworzą mikoryzy z drzewami, co oznacza, że nie wracają co roku w tych samych miejscach.

Jadalność i zagrożenie dla zdrowia

Lisówka pomarańczowa nie jest trująca w klasycznym sensie, ale jest uznawana za niejadalną. Spożycie może prowadzić do nudności, bólu brzucha, niestrawności czy biegunki. Wynika to z obecności związków chemicznych nie do końca rozpoznanych, a także trudnej do strawienia struktury miąższu. Ze względu na silne podobieństwo do pieprznika jadalnego, zbiór lisówek jest częstym błędem.

Jak odróżnić lisówkę od kurki?

• Blaszki: lisówka ma cienkie, gęste, prawdziwe blaszki, podczas gdy kurka ma grube, rzadkie fałdy listwowe.
• Trzon: u lisówki cienki, czasem pusty, a u kurki – masywny i pełny.
• Zapach: kurka pachnie owocowo, lisówka – nijako.
• Kolor: lisówka jest bardziej pomarańczowa, a kurka – bardziej żółta.

Tabela – podstawowe cechy lisówki pomarańczowej

Cecha	Opis
Okres występowania	Od września do listopada
Siedlisko	Bory iglaste i lasy mieszane, szczególnie pod sosnami i świerkami
Kapelusz	Lejkowaty, pomarańczowy lub brązowawy, matowy
Blaszki	Gęste, cienkie, intensywnie pomarańczowe, zbiegające na trzon
Trzon	Cienki, wysmukły, rozszerzony ku górze, gładki
Jadalność	Niejadalna – może powodować zaburzenia trawienne
Zapach	Mdły, niewyraźny
Podobieństwo	Mylona z pieprznikiem jadalnym (kurką)

Najczęściej zadawane pytania o lisówkę pomarańczową

Czy lisówka pomarańczowa jest trująca?
Nie jest klasyfikowana jako silnie trująca, ale jest niejadalna – może powodować problemy żołądkowe.

Dlaczego lisówka jest nazywana fałszywą kurką?
Ze względu na bardzo podobny wygląd do pieprznika jadalnego, choć ma inne blaszki i właściwości.

Jak rozpoznać lisówkę od prawdziwej kurki?
Lisówka ma cienkie, gęste blaszki i cienki trzon, podczas gdy kurka posiada fałdy zamiast blaszek i masywny trzon.

Czy można pomylić lisówkę z kurką?
Tak – to jedna z najczęstszych pomyłek początkujących grzybiarzy.

W jakich warunkach rośnie lisówka?
W borach iglastych i mieszanych, często w mchach i przy pniach.

Czy lisówka ma charakterystyczny zapach?
Nie – jej zapach jest słaby, mdły, nieprzyjemny, w przeciwieństwie do owocowego aromatu kurki.

Czy lisówka pojawia się co roku w tym samym miejscu?
Nie – nie tworzy mikoryzy z drzewami, więc nie wyrasta regularnie jak kurka.

Czy są przypadki zatrucia lisówką?
Tak – niektóre osoby doświadczają biegunek i wymiotów po jej zjedzeniu.

Czy można jeść lisówkę po długim gotowaniu?
Nie zaleca się – mimo obróbki termicznej nadal może powodować dolegliwości trawienne.

Czy lisówkę można suszyć lub mrozić?
Nie – jako grzyb niejadalny nie nadaje się do żadnego przetwarzania spożywczego.

Zobacz również:

Grzyby na trawniku: dlaczego rosną i jak je zwalczyć?

Muchomor zielonawy (Amanita phalloides) – opis i występowanie

Gołąbek zielonawy (Russula virescens) – opis i występowanie