Borowik ceglastopory, potocznie nazywany ceglakiem, gniewusem lub poćcem, to jeden z najbardziej charakterystycznych przedstawicieli rodziny borowikowatych. Cieszy się dużą popularnością wśród grzybiarzy – zarówno ze względu na swoje walory smakowe, jak i łatwość zbioru w odpowiednich siedliskach. Mimo że jest jadalny, należy go dobrze rozpoznać, ponieważ bywa mylony z trującym borowikiem grubotrzonowym.
Grzybiarze Polska – Dołącz do grupy na Facebook’u.
Jak wygląda borowik ceglastopory?
Ten grzyb wyróżnia się ciemnobrązowym, półkolistym lub poduszkowatym kapeluszem, który może mieć delikatny odcień ceglasty lub oliwkowy. Powierzchnia kapelusza jest matowa i zamszowa, ale w czasie wilgoci staje się lepka w dotyku.
Spód kapelusza, czyli hymenofor, początkowo ma barwę żółtawooliwkową, lecz z wiekiem i pod wpływem dotyku przybiera intensywny ceglastoczerwony kolor, który szybko sinieje po naciśnięciu. Sinienie występuje również na trzonie i w miąższu po przekrojeniu.
Trzon jest żółty z charakterystycznymi czerwonymi kosmkami lub drobnymi ziarenkami, często czerwonobrązowy u podstawy. W odróżnieniu od borowika szlachetnego – pozbawiony siateczki. Kształt trzonu to zwykle forma cylindryczna lub lekko maczugowata. Miąższ jest jasnożółty, sinieje po przecięciu, ale pozostaje bezwonny i łagodny w smaku.
Gdzie rośnie borowik ceglastopory?
Ceglak to grzyb o szerokim zasięgu – występuje od maja aż do końca października. Rośnie zarówno w lasach iglastych, jak i liściastych, zwłaszcza na kwaśnych, przepuszczalnych glebach. Najczęściej można go spotkać pod bukami, dębami, sosnami i świerkami.
Borowik ceglastopory dobrze znosi ciepłe warunki i często pojawia się masowo po letnich opadach. Czasem wyrasta w miejscach osłoniętych, pod mchami lub wśród ściółki.
Czy borowik ceglastopory jest jadalny?
Tak – to grzyb w pełni jadalny, ceniony za smak i konsystencję. Może być smażony, duszony, marynowany czy suszony. Należy jednak pamiętać, by zawsze dobrze go obgotować, szczególnie przy większych ilościach, ponieważ w stanie surowym może powodować dolegliwości żołądkowe.
Ze względu na silne sinienie i czerwone zabarwienia bywa mylony z gatunkami trującymi, dlatego jego rozpoznanie wymaga pewnej wprawy. Warto zbierać tylko osobniki w pełni rozwinięte i unikać starych, nadgniłych grzybów.
Tabela: Borowik ceglastopory – cechy rozpoznawcze
| Cecha | Opis |
|---|---|
| Okres występowania | maj – październik |
| Typ lasu | iglaste i liściaste |
| Preferowana gleba | kwaśna, przepuszczalna |
| Kapelusz | ciemny, zamszowy, poduszkowaty |
| Spód kapelusza | żółtawy → ceglany, siniejący |
| Trzon | żółty z czerwonymi kosmkami, bez siateczki |
| Miąższ | żółty, siniejący, łagodny smak |
| Jadalność | jadalny (po obgotowaniu) |
| Zagrożenie pomyłką | borowik grubotrzonowy |
Najczęściej zadawane pytania
1. Czy borowik ceglastopory jest bezpieczny do jedzenia?
Tak, to jadalny gatunek – należy go jednak dobrze obgotować przed spożyciem.
2. Dlaczego borowik ceglastopory sinieje?
To naturalna reakcja chemiczna po uszkodzeniu miąższu – nie świadczy o toksyczności.
3. Czym różni się od borowika grubotrzonowego?
Borowik grubotrzonowy ma siateczkę na trzonie i może być trujący – ceglak jej nie posiada.
4. Jak wygląda spód kapelusza borowika ceglastoporego?
Początkowo żółtawy, z czasem ceglastoczerwony – po naciśnięciu szybko sinieje.
5. Czy można go jeść na surowo?
Nie – surowy może być ciężkostrawny. Zawsze wymaga obróbki termicznej.
6. Gdzie najlepiej szukać borowika ceglastoporego?
W kwaśnych lasach iglastych i liściastych, pod świerkami, bukami i sosnami.
7. Czy borowik ceglastopory ma siateczkę na trzonie?
Nie – trzon nie posiada siateczki, tylko czerwone kosmki lub ziarenka.
8. Jak odróżnić go od trujących grzybów?
Zwracaj uwagę na barwę, kształt trzonu, brak siateczki i reakcję sinienia.
9. Czy borowik ceglastopory nadaje się do suszenia?
Tak – jest ceniony także jako grzyb suszony, choć traci nieco barwę.
10. Czy sinienie oznacza trującego grzyba?
Nie – wiele jadalnych borowików sinieje, to cecha chemiczna, nie toksyczna.
