Tęgoskór cytrynowy (Scleroderma citrinum) – trująca „trufla” lasu, którą łatwo pomylić z purchawką

Tęgoskór cytrynowy, znany również jako fałszywa trufla, bycze jaja lub po prostu trufel, to jeden z najczęściej mylonych grzybów trujących w polskich lasach. Jego wygląd przypomina popularną purchawkę chropowatą, przez co może stanowić niebezpieczne zagrożenie dla grzybiarzy. Jak go rozpoznać i unikać? Oto wszystko, co musisz wiedzieć.

Jak wygląda tęgoskór cytrynowy?

Owocnik jest kulisty lub bulwiasty, często nieregularny, bez wyodrębnionego trzonu. Przypomina niewielkiego ziemniaka. Skórka zewnętrzna jest żółtawa do brązowej, pokryta odstającymi, łuskowatymi naroślami. Często bywa pęknięta lub zblakła na słońcu.

Najważniejsza cecha to wnętrze: u młodych owocników białawe i zwarte, ale bardzo szybko przybierające kolor czarny, przypominający utarty mak lub ziemię. Ta masa zarodnikowa jest toksyczna. Dodatkowo grzyb ma silny, korzenny i duszący zapach, który może odstraszać, ale też kojarzyć się z przyprawą – co bywa mylące.

Grzybiarze Polska – Dołącz do grupy na Facebook’u.

Gdzie i kiedy występuje?

Tęgoskór cytrynowy spotkać można od czerwca do listopada, głównie w miejscach:

• nasłonecznionych,
• w lasach iglastych i liściastych,
• w miejscach suchych, piaszczystych lub porośniętych mchem.

Rośnie gromadnie, często przy ścieżkach, drogach leśnych lub w pobliżu borów sosnowych.

Czy tęgoskór jest trujący?

Zdecydowanie tak. Tęgoskór cytrynowy zawiera toksyczne związki powodujące silne dolegliwości gastryczne, w tym:

• mdłości,
• wymioty,
• bóle brzucha,
• a w dużych ilościach – objawy neurologiczne.

Grzyb nie nadaje się do spożycia w żadnej formie, nawet po obróbce termicznej.

Z czym można pomylić tęgoskóra?

Najczęstszym błędem jest pomylenie go z purchawką chropowatą – grzybem jadalnym w młodym stadium. Różnice:

Cecha	Purchawka chropowata	Tęgoskór cytrynowy
Skórka	Biała z kolcami	Żółtobrązowa z łuskami
Trzon	Obecny (gruszkowaty kształt)	Brak trzonu
Wnętrze	Białe, elastyczne, zbite	Czarne, ziarniste, miękkie
Zapach	Brak lub lekki	Silny, korzenny, duszący
Jadalność	Tylko młode osobniki	Nigdy – trujący

Tabela informacyjna o tęgoskórze cytrynowym

Cecha	Opis
Okres występowania	Czerwiec – listopad
Typ lasu	Liściaste i iglaste, miejsca nasłonecznione
Wygląd owocnika	Kulisty lub bulwiasty, żółtobrązowy z łuskami
Miąższ	Biały u młodych, czarny u dojrzałych
Zapach	Silny, korzenny, duszący
Trzon	Brak
Jadalność	Trujący
Mylony z	Purchawką chropowatą (jadalną)

Najczęściej zadawane pytania

Czy tęgoskór cytrynowy jest jadalny?
Nie. To grzyb trujący, który powoduje silne zatrucia pokarmowe.

Z czym najczęściej myli się tęgoskóra?
Z purchawką chropowatą – młodym grzybem jadalnym. Tęgoskór jednak nie ma trzonu, a wnętrze szybko staje się czarne.

Jak pachnie tęgoskór?
Intensywnie, korzennie, wręcz dusząco. Dla wielu osób zapach ten jest nieprzyjemny i odstraszający.

Czy tęgoskór rośnie na łąkach?
Rzadko. Preferuje lasy, szczególnie miejsca nasłonecznione i skraje borów.

Czy można pomylić tęgoskóra z truflą?
Z wyglądu tak, ale smak i zapach są zupełnie inne. Trufle są podziemne i bardzo aromatyczne. Tęgoskór rośnie na powierzchni i jest trujący.

Czy tęgoskór ma trzon?
Nie – to jedna z głównych różnic w porównaniu do purchawki.

Czy wnętrze tęgoskóra jest zawsze czarne?
Nie – u młodych egzemplarzy jest białawe, ale bardzo szybko czernieje i staje się pyliste.

Jak odróżnić purchawkę od tęgoskóra?
Purchawka ma białe wnętrze, trzon i łagodny zapach. Tęgoskór nie ma trzonu, ma ciemne wnętrze i intensywny zapach.

Czy tęgoskór można jeść po ugotowaniu?
Nie. Gotowanie nie usuwa jego toksycznych właściwości.

Gdzie rośnie tęgoskór cytrynowy?
W lasach iglastych i liściastych, często w nasłonecznionych miejscach, przy ścieżkach i na mchu.