Ziemniaki i pomidory z jednej matki? Brzmi dziwnie, ale nauka to potwierdza

Ziemniaki i pomidory mają wspólnego przodka. Naukowcy rozwikłali ewolucyjną zagadkę bulw!

Niewiarygodne odkrycie naukowców z Azji rzuca zupełnie nowe światło na historię jednej z najważniejszych roślin uprawnych świata – ziemniaka. Okazuje się, że ta skromna bulwa ma więcej wspólnego z pomidorem, niż sądzono do tej pory. Wspólny przodek? Tak – i to zaskakująco ważny dla naszej historii żywienia!

Ziemniaki z pomidora? Tak, ale sprzed milionów lat

Zespół naukowców z Chińskiej Akademii Nauk Rolniczych przeanalizował setki genomów dzikich i uprawnych odmian ziemniaków. Wnioski są przełomowe – dzisiejsze ziemniaki powstały z pradawnej krzyżówki dwóch roślin: jednej przypominającej przodka ziemniaka i drugiej z linii ewolucyjnej pomidora. Do tej hybrydyzacji doszło około 9 milionów lat temu w rejonie Andów.

To nie był przypadek. Krzyżówka dała początek zupełnie nowej jakości w świecie roślin – bulwom, które mogły magazynować energię i przetrwać surowe warunki górskie.

Co sprawiło, że ziemniaki wytwarzają bulwy?

Naukowcy wskazują na dwa kluczowe geny, które wyjaśniają fenomen bulw:

• Gen SP6A (pochodzenia pomidorowego) – informuje roślinę, kiedy rozpocząć produkcję bulw. Działa jak biologiczny przełącznik.
• Gen IT1 (pochodzący z rodzaju Etuberosum) – odpowiada za wzrost podziemnych łodyg.

Dopiero współdziałanie tych dwóch genów umożliwiło ziemniakom przekształcenie energii w podziemne magazyny – bulwy. To był kluczowy moment ewolucyjny, który dał im ogromną przewagę nad innymi roślinami.

Dlaczego ziemniaki przetrwały tak długo?

Bulwy dały ziemniakom ogromną odporność na zmieniające się warunki środowiskowe. Dzięki nim rośliny mogły przetrwać okresy suszy, mrozu czy braku światła. Co więcej, rozmnażanie przez bulwy pozwoliło im błyskawicznie kolonizować nowe siedliska – od górskich terenów po żyzne doliny.

Profesor Sanwen Huang zaznacza, że to właśnie bulwa była katalizatorem dla powstawania dziesiątek nowych gatunków ziemniaka. Dziś mamy ich tysiące – i wiele z nich zawdzięcza swoje cechy właśnie tej pradawnej krzyżówce z pomidorem.

Co to oznacza dla rolnictwa?

To odkrycie może otworzyć nowe kierunki w badaniach nad ulepszaniem roślin. Hybrydyzacja, czyli łączenie różnych gatunków, nie musi być postrzegana jako sztuczne działanie. Przeciwnie – to naturalny mechanizm, który pozwolił na powstanie roślin idealnych do przetrwania w trudnych warunkach.

Może to być także podstawa do prac nad bardziej odpornymi odmianami ziemniaka w dobie zmian klimatu.

FAQ – Najczęściej zadawane pytania o odkrycie związane z ziemniakami i pomidorami

1. Czy ziemniaki naprawdę mają wspólnego przodka z pomidorami?
Tak. Najnowsze badania wykazały, że ziemniaki wyewoluowały z krzyżówki z przodkiem pomidora około 9 mln lat temu.

2. Co to za badanie i gdzie je opublikowano?
Badania przeprowadzili naukowcy z Chin i opublikowali je w prestiżowym czasopiśmie “Cell”.

3. Jakie geny odpowiadają za powstawanie bulw ziemniaka?
Gen SP6A z pomidora i gen IT1 z rośliny Etuberosum wspólnie kontrolują rozwój bulw.

4. Dlaczego bulwy dały ziemniakom przewagę?
Pozwoliły im magazynować energię i przetrwać trudne warunki środowiskowe, co zwiększyło ich szanse na przeżycie.

5. Czym jest Etuberosum?
To dziki krewniak ziemniaka, który nie tworzy bulw, ale przekazał geny ważne dla rozwoju podziemnych łodyg.

6. Gdzie doszło do ewolucji ziemniaków?
W rejonie Andów, czyli wysokich terenów Ameryki Południowej.

7. Czy to oznacza, że pomidor i ziemniak są “spokrewnione”?
Tak – oba należą do rodziny psiankowatych i mają wspólne geny.

8. Jakie znaczenie ma to odkrycie dla współczesnego rolnictwa?
Może pomóc w tworzeniu nowych odmian odpornych na zmiany klimatyczne.

9. Czy ziemniaki powstały naturalnie?
Tak, to efekt naturalnej hybrydyzacji sprzed milionów lat, nie inżynierii genetycznej.

10. Czy inne rośliny też powstają przez krzyżowanie gatunków?
Tak – wiele roślin zawdzięcza swoją ewolucję właśnie naturalnym krzyżówkom.

Inne ciekawe artykuły:

Twoje rośliny ‘mdleją’ w upał? 5 błędów w podlewaniu, które popełniasz w sierpniu

Zrób to teraz, inaczej stracisz pomidory!

Zielone i uparte? Oto dlaczego Twoje pomidory nie chcą dojrzewać (i co z tym zrobić)