Październik to miesiąc przejściowy: pylenie większości drzew i bylin dobiega końca, ale wciąż odczuwalne są zarodniki pleśni (Cladosporium, Alternaria), resztkowe trawy, oraz – lokalnie na południu i wschodzie – ambrozja. Dodatkowo zaczyna się sezon grzewczy, co nasila objawy u osób wrażliwych na roztocza kurzu domowego (nie są pyłkiem roślinnym, ale objawy bywają podobne).
Poniżej dostajesz przewodnik po październikowych alergenach z rozbiciem na regiony Polski, praktycznymi wskazówkami i tabelą. Dane zestawiono na podstawie wieloletnich kalendarzy pylenia i obserwacji fenologicznych dla naszego klimatu.
Co najczęściej uczula w październiku?
- Pleśnie zewnętrzne:
- Cladosporium – dominujące zarodniki końcówki sezonu; w ciepłe, suche i wietrzne dni stężenia potrafią być nadal średnie, miejscami duże przy pracach polowych i rozkładającej się roślinności.
- Alternaria – zwykle niskie do średnich, szybko spadają po deszczach i ochłodzeniach.
- Ambrozja – najdłużej utrzymuje się na południu i wschodzie (Małopolska, Podkarpacie, Lubelszczyzna, częściowo Świętokrzyskie). Po przymrozkach gwałtownie wygasa.
- Trawy – sezonowy „ogon”; epizodycznie niskie wartości (koszenia, ciepłe popołudnia bez deszczu).
- Bylica, komosa, pokrzywa, babka, szczaw – przeważnie niskie/śladowe; ewentualne wzrosty po suszy i wietrze, lokalnie na nieużytkach.
- Grzyby wewnątrz pomieszczeń (wilgotne piwnice, garaże, komórki) oraz roztocza – coraz częstsze źródło objawów jesienią (katar, kaszel nad ranem, zaostrzenia astmy).
Różnice regionalne (Polska)
Dla uproszczenia podzieliliśmy kraj na pięć stref:
PN-Z (północ-zachód: ZP, LB, WP), PN-W (północ-wschód: PM, WM, PD), CENTRUM (KP, MZ, ŁD), PD-Z (południowo-zachód: DS, OP, ŚL zach.), PD-W (południowo-wschód: MA, PK, LU, ŚK wsch.).
- Cladosporium: PN-Z/PN-W/CENTRUM – zwykle średnie, skoki do dużych w suche dni; PD-Z/PD-W – średnie–duże przy pracach polowych.
- Alternaria: większość kraju niskie–średnie, szybki spadek po pierwszych przymrozkach; dłużej utrzymuje się w PD-W (średnie).
- Ambrozja: PD-W średnie, lokalnie duże ogniskowo; PD-Z niskie–średnie; reszta kraju niskie/śladowe.
- Trawy: przeważnie niskie (epizody popołudniowe).
- Bylica/Komosa/Pokrzywa/Babka/Szczaw: niskie w całej Polsce, pojedyncze wzrosty po dłuższej pogodzie bezdeszczowej.
Październik – tabela „Co pyli?”
Kalendarz pylenia – Październik (Polska regionami)
| Alergen | PN-Z | PN-W | CENTRUM | PD-Z | PD-W |
|---|---|---|---|---|---|
| Cladosporium (pleśnie zewn.) | |||||
| Alternaria (pleśnie zewn.) | |||||
| Ambrozja | |||||
| Trawy | |||||
| Bylica | |||||
| Komosa / Pokrzywa | |||||
| Babka / Szczaw |
Kalendarz pylenia – październik wg województw
Październik – co pyli w Polsce (wg województw)
| Województwo | Cladosporium | Alternaria | Ambrozja | Trawy | Pleśnie / roztocza (wewn.) |
|---|---|---|---|---|---|
| Dolnośląskie | |||||
| Kujawsko-Pomorskie | |||||
| Lubelskie | |||||
| Lubuskie | |||||
| Łódzkie | |||||
| Małopolskie | |||||
| Mazowieckie | |||||
| Opolskie | |||||
| Podkarpackie | |||||
| Podlaskie | |||||
| Pomorskie | |||||
| Śląskie | |||||
| Świętokrzyskie | |||||
| Warmińsko-Mazurskie | |||||
| Wielkopolskie | |||||
| Zachodniopomorskie |
Jak czytać tę tabelę?
- Dolny Śląsk, Małopolska, Podkarpacie, Śląsk – najwyższe wartości zarodników Cladosporium i Alternaria (ciepły, wilgotny klimat, prace polowe).
- Lubelskie, Świętokrzyskie, Małopolskie – największe ryzyko ekspozycji na ambrozję aż do pierwszych przymrozków.
- Pomorze, Warmia, Podlasie – dominują pleśnie, ale o niskim stężeniu; trawy i chwasty już wygasły.
- Mazowsze, Łódzkie, Kujawy – umiarkowane poziomy pleśni i alergenów wewnętrznych, utrzymujące się do listopada.
Jak interpretować wyniki i łagodzić objawy?
- Śledź pogodę: suche, ciepłe i wietrzne popołudnia = większy ładunek aeroalergenów (zwłaszcza Cladosporium). Po deszczu stężenia spadają, ale w wilgoci rośnie aktywność pleśni w pomieszczeniach.
- Planowanie aktywności: koszenie trawników, porządkowanie liści, prace przy kompoście – to chwile, kiedy objawy wracają mimo „końca sezonu”. Załóż maskę z filtrem P2/P3, okulary, rękawiczki.
- Domowe „hot-spoty”: piwnice, garaże, drewutnie – wietrz, osuszaj, unikaj magazynowania wilgotnych liści i ziemi wewnątrz.
- Samochód i mieszkanie: regularnie wymieniaj filtr kabinowy, używaj filtrów HEPA w oczyszczaczu, odkurzacz z filtrem H13/H14 zmniejszy ekspozycję na roztocza.
- Leczenie objawowe: jesienią często wystarcza farmakoterapia doraźna (leki przeciwhistaminowe II generacji, steryd donosowy). Schemat terapii dobiera lekarz – jeśli objawy nawracają, umów konsultację.
Kiedy październik „kończy sezon”?
Najczęściej po pierwszych przymrozkach (zwykle 2. połowa miesiąca na wschodzie/południu, czasem później na zachodzie) stężenia pleśni spadają szybciej, a ambrozja zanika. U części pacjentów jednak alergia „przesuwa się” do środka – dominują roztocza i alergeny wewnątrzdomowe; to dlatego objawy nie zawsze znikają mimo pustych łąk.
FAQ
1. Czy w październiku pyli jeszcze brzoza albo dąb?
Nie – drzewa liściaste zakończyły pylenie wiele miesięcy temu. Objawy jesienią to zwykle pleśnie, trawy (śladowo) lub alergeny wewnątrzdomowe.
2. Gdzie w Polsce najdłużej utrzymuje się ambrozja?
Najczęściej południowy i wschodni pas kraju (Małopolska, Podkarpacie, Lubelszczyzna, częściowo Świętokrzyskie). Znika po pierwszych przymrozkach.
3. Dlaczego czuję objawy po grabieniu liści?
W suchy dzień unoszą się zarodniki Cladosporium i Alternaria z rozkładającej się roślinności oraz kurz organiczny.
4. Czy deszcz pomaga alergikom jesienią?
Krótko po opadach zewnętrzne stężenia maleją, ale wilgoć w pomieszczeniach może nasilić objawy na pleśnie wewnętrzne.
5. O której godzinie ekspozycja jest najwyższa?
Najczęściej popołudniu w suche i wietrzne dni. Wietrznie + prace polowe = skoki stężeń.
6. Czy oczyszczacz powietrza ma sens w październiku?
Tak, zwłaszcza przy alergii na roztocza/pleśnie – wybierz model z filtrem HEPA H13/H14.
7. Jak przygotować mieszkanie na sezon grzewczy?
Wietrz krótko, ale intensywnie; utrzymuj wilgotność 40–50%, pierz pościel w 60 °C, ogranicz tekstylia zbierające kurz.
8. Co zgłosić lekarzowi jesienią?
Nawracający katar/łzawienie, duszność wysiłkowa, nocny kaszel, potrzeba częstego stosowania leków doraźnych – to wskazania do modyfikacji terapii.
9. Czy maska antysmogowa pomaga na pyłki i pleśnie?
Model z filtrem P2/P3 lub HEPA znacząco ogranicza ekspozycję podczas prac ogrodowych.
10. Jak odróżnić przeziębienie od alergii?
Alergia częściej daje wodnisty katar, kichanie seriami, świąd oczu, bez gorączki; infekcja – ból gardła, stan podgorączkowy, gęsty katar po kilku dniach.
Sprawdź również:
- Kalendarz pylenia w styczniu
- Kalendarz pylenia w lutym
- Kalendarz pylenia w marcu
- Kalendarz pylenia w kwietniu
- Kalendarz pylenia w maju
- Kalendarz pylenia w czerwcu
- Kalendarz pylenia w lipcu
- Kalendarz pylenia w sierpniu
- Kalendarz pylenia we wrześniu
- Kalendarz pylenia w październiku
- Kalendarz pylenia w listopadzie
- Kalendarz pylenia w grudniu
Dołącz do nas na Facebook-u.
